Khoa tâm lý bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM thường tiếp nhận những trẻ có biểu hiện bất thường về thể chất nhưng không tìm thấy nguyên nhân y khoa như: đau bụng, nhức đầu, cơn mệt, khó thở, cơn ngất, bệnh ngoài da, co giật, buồn nôn, táo bón...

Đó chính là những triệu chứng của một dạng rối loạn tâm lý do khó khăn trong học tập, có vấn đề với gia đình, bạn bè, thầy cô, do những lo lắng của tuổi dậy thì...

Hai trường hợp điển hình

Một nữ sinh 11 tuổi, đang học lớp 6, có những cơn đau đầu từ một năm nay, đã đi khám thần kinh và uống thuốc nhưng không thuyên giảm. Sau đó em được nhập viện Nhi Đồng 1 để theo dõi.

Từ năm lớp 6, em gặp nhiều chuyển biến như thay đổi trường học, thay đổi bạn bè, cách học cũng khác: mỗi môn một giáo viên, các môn học nhiều hơn, khó hơn... Ba mẹ em khá bận rộn với công việc, cứ thấy con học sút môn nào là cho con tăng cường học thêm. Cô bé tâm sự: “Con chỉ biết có học, sáng mở mắt là học, học suốt ngày đến tối khuya, nhiều đêm con còn nằm mơ làm bài không được nên bị cô phạt!”.

Một nam sinh 15 tuổi, học lớp 10, bị đau bụng từng cơn từ 3 tháng nay, đã khám tiêu hoá và uống thuốc nhưng không giảm. Em được chuyển đến khám tâm lý. Một thời gian sau, khi đã tin tưởng ở chuyên viên tâm lý, em mạnh dạn thổ lộ là em nghi ngờ mình là con nuôi theo lời vài người hàng xóm. Em thấy mình bị bỏ rơi và bị lừa dối, nên mất tin tưởng vào cuộc sống. Tuy nhiên, em không nói được với ba mẹ điều này vì sợ ba mẹ buồn. Từ đó em bắt đầu có cơn đau bụng kéo dài đến ngày nhập viện.

Cần điều trị tâm lý phối hợp y khoa

Hai trường hợp trên được gọi là rối loạn tâm lý dạng cơ thể. Ngoài những biểu hiện như đã nói ở đầu bài, rối loạn dạng cơ thể còn có triệu chứng khác: rối loạn nghi bệnh (bệnh nhân thường than phiền đang mắc phải bệnh nan y cần được điều trị và không tin tưởng vào kết luận của bác sĩ); bệnh nhân đau rất nhiều mặc dù không tìm thấy tổn thương thực thể, dùng thuốc giảm đau vẫn không hết; rối loạn sợ biến dạng cơ thể (bệnh nhân thường bận tâm quá đáng vào các khuyết điểm của cơ thể do tưởng tượng hoặc từ một khiếm khuyết nhỏ).

Khi các trẻ vị thành niên có những triệu chứng như trên, trẻ cần được khám và điều trị tâm lý phối hợp với điều trị y khoa.

Theo Nguyễn Thị Diệu Anh

Chuyên viên tâm lý lâm sàng, khoa tâm lý

bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM/SGTT