Phạm Thị Thúy alt="Tiến sĩ Phạm Thị Thúy" title="Tiến sĩ Phạm Thị Thúy"

Thay con hoạch định tương lai

10g tối một ngày thứ Bảy, chị Mai Xuân Hạnh (quận Gò Vấp, TPHCM) nghe tiếng gõ cửa dồn dập. Mở cửa, trước mặt chị là Song Nghi - bạn thân của con gái chị. Mới 12 tuổi nhưng nhờ chiều cao gần 1,7m cùng gương mặt xinh xắn, Song Nghi luôn nổi bật trong các bạn cùng trang lứa.

“Cô ơi, cho con lên chơi với Thỏ (tên ở nhà của con gái chị Hạnh). Con xin phép mẹ rồi, cô cho con ngủ với Thỏ tối nay nhen! Cha mẹ con đang công tác nước ngoài, con sợ ngủ một mình” - Nghi nói.

Thấy Song Nghi có vẻ mệt mỏi, gần như kiệt sức, chị Hạnh hỏi han rồi dọn cơm, giục ăn tối, tắm rửa rồi đi ngủ sớm. Cô bé vừa ăn vừa rơm rớm nước mắt kể mình vừa về sau giờ học ở lớp người mẫu nhí, chưa kịp ăn gì, mai phải dậy từ 5g sáng qua nhà văn hóa thiếu nhi học thêm lớp diễn xuất và tập văn nghệ. Ban đầu, khi mẹ cho đi học các lớp năng khiếu, em khá hào hứng. Vậy nhưng, sau một thời gian, sự khắc nghiệt của việc tập luyện để trở thành người mẫu khiến em

không theo kịp. Song Nghi nhiều lần xin mẹ cho nghỉ lớp người mẫu nhưng không được chấp thuận.

“2 gia đình vốn chơi với nhau, nghe con bé than thở, tôi thử góp ý với mẹ bé nhưng chị nói tại bé thích chứ chị không ép. Đến nước này, tôi cũng không biết nói gì hơn” - chị Hạnh chia sẻ.

Poster quảng cáo khóa học MC với lời mời chào hấp dẫn - Đồ họa: Thiên Kim

Vợ chồng chị Võ Hà Thủy (quận Tân Phú, TPHCM) có chung sở thích đi phượt. Mới 14 tháng tuổi, con trai anh chị đã được theo cha mẹ lặn biển, leo đỉnh Fansipan. Khoảnh khắc hồn nhiên của cậu bé trong những chuyến đi nhận được hàng ngàn lượt yêu thích và sự ngưỡng mộ khi vợ chồng chị chia sẻ lên trang cá nhân.

Hành trình phượt xuyên Việt của cậu bé cùng cha mẹ còn được báo đài đưa tin, viết bài. Nhận thấy con mình luôn tự tin khoe thần thái, chị Thủy quyết định cho con theo học lớp người mẫu nhí dù cậu bé mới 3 tuổi. Chị tích cực đầu tư cho con chụp nhiều bộ hình, theo nhiều chủ đề với hy vọng sẽ được các nhãn hàng để ý mời hợp tác quảng cáo.

Chuyện cha mẹ định hướng con cái phát triển bản thân hoặc hướng con theo một nghề nghiệp như ước mơ của cha mẹ ngay khi con còn nhỏ… không còn xa lạ, thậm chí ngày càng phổ biến.

Anh Phạm Hoàng Long - chuyên gia tư vấn tâm lý Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam - cho hay, trong quá trình tiếp xúc khách hàng, anh gặp nhiều trường hợp cha mẹ đặt kỳ vọng vào con thông qua các chương trình hay các lớp đào tạo tài năng nhí. Có những phụ huynh cho con học rất nhiều lớp năng khiếu cùng lúc như dẫn chương trình, người mẫu, đàn, vẽ, cờ vua…

Thậm chí, dù con còn nhỏ, nhiều cha mẹ đã cho con theo những khóa học phát triển bản thân mà ở đó, các cô bé, cậu bé được học cách đi đứng, giao tiếp, ăn mặc lịch lãm như những… quý cô, quý ông thành đạt. Có cô bé được mẹ đồng hành sát sao, đầu tư tạo dựng hình ảnh quý cô bằng quần áo, phụ kiện hàng hiệu. Thi thoảng, mẹ bé đưa con đi chụp những bộ hình đúng chất quý cô để đăng lên mạng xã hội, tìm mọi cơ hội để con tiếp xúc với người giàu có tại các sự kiện, mong kiếm được cho con tấm chồng xứng đáng.

“Ngay từ khi con mình còn nhỏ, những phụ huynh này đã muốn con theo đuổi cốt cách cao quý, cho con học đủ thứ từ kỹ năng mềm đến kiến thức, tìm mọi cơ hội để con tiếp xúc với giới tinh hoa nhằm có được “thần thái, cốt cách” của người thành đạt để sau này có tương lai vượt trội” - anh Long thông tin.

Thị phạm diễn xuất cho học viên tại một trung tâm đào tạo tài năng nhí - Ảnh: HK

Cha mẹ mong nhưng con có muốn?

Tiến sĩ xã hội học Phạm Thị Thúy từng tham dự nhiều buổi ghi hình truyền hình. Ở những show có các em bé tham gia, chị chứng kiến được sự mệt mỏi, không hứng thú của các em, trái hẳn sự sốt sắng, hồi hộp của cha mẹ.

Cựu người mẫu Lan Hương nhớ mãi thời gian cô mở lớp đào tạo người mẫu nhí. Có những phụ huynh nhà ở ngoại thành, thậm chí ở các tỉnh như Tây Ninh, Long An… cũng không quản đường sá xa xôi, cuối tuần chở con lên TPHCM để học.

“Nhu cầu, nguyện vọng của phụ huynh mong muốn con thành người mẫu vô cùng lớn. Ngoài mong muốn chỉnh cho con dáng đi thẳng, đẹp, đa số cha mẹ nuôi hy vọng con có cơ hội được trình diễn ngay khi còn nhỏ, trở nên nổi tiếng, kiếm được nhiều tiền… Tuy nhiên, việc rèn giũa cho các bạn nhỏ và các em đang trong tuổi dậy thì vô cùng khó vì tâm lý và hành vi các em thay đổi khó lường. Tôi chưa từng làm mẹ nên không đủ kiên nhẫn cũng như kiến thức để đồng hành. Sau cùng, tôi chọn ngưng tuyển sinh, chỉ tập trung đào tạo các em đã trưởng thành hoặc hỗ trợ các cuộc thi” - chị Lan Hương chia sẻ.

Trở lại câu chuyện của bé Song Nghi, chị Hạnh cho biết trước áp lực học và kỳ vọng của cha mẹ, bé mệt mỏi và tìm đến sự an ủi từ những người bạn trên mạng xã hội. Cô bé khá yếu đuối và hay mủi lòng. “Chỉ cần có người quan tâm, hỏi han, lắng nghe, đặc biệt là người khác giới, bé liền rung động và tìm đến họ như một điểm tựa tinh thần. Trong vòng 1 năm, bé có tới mấy “người yêu”. Chia tay hay yêu ai mới, bé đều kể với mẹ con tôi chứ không dám kể cho mẹ” - chị Hạnh cho hay.

Rủi ro, hiểm nguy rình rập

Việc tìm kiếm sự an ủi từ người lạ trên mạng xã hội do không tìm được sự thấu hiểu, đồng cảm từ gia đình còn khiến các bé gặp vô vàn rủi ro. Cựu người mẫu Lan Hương cho hay, học viên nhí của chị từng bị quấy rối trên mạng.

“Nhiều phụ huynh vì ham muốn con mình nổi tiếng nên bị lừa nộp tiền cho những đơn vị tuyển người mẫu nhí trên mạng xã hội. Ngoài ra, việc phụ huynh tạo cho con tài khoản Facebook, TikTok, đăng tải hình ảnh các em tập luyện, biểu diễn, chụp những bộ hình uốn éo như người lớn… cũng tạo cơ hội cho các đối tượng chăn dắt mại dâm vào gạ gẫm dưới nhiều hình thức như tuyển người mẫu chụp hình, quay phim… mà địa điểm casting toàn ở… trong phòng khách sạn” - chị Lan Hương cảnh báo.

Đáng lo ngại hơn, nhiều bé đã chạm tới giới hạn chớm trầm cảm hoặc có vấn đề về tâm lý khi được cha mẹ định hướng phải theo đuổi một hình ảnh lý tưởng từ khi còn quá nhỏ. Chuyên gia tâm lý Phạm Hoàng Long kể, từng có cô gái trẻ tìm tới nhờ tư vấn việc tại sao cô chỉ rung động trước những người đàn ông lớn tuổi, thành đạt. Những người đàn ông đó hầu hết lớn hơn cô tới 30-40 tuổi.

Qua trao đổi, anh Long được biết cô gái kia được cha định hướng phong cách “phụ nữ trưởng thành, thanh lịch” ngay từ nhỏ. “Có lẽ vì vậy mà cô ấy theo đuổi những hình mẫu đàn ông lớn tuổi, trưởng thành, nhiều kinh nghiệm sống. Nhưng đứng từ góc độ đàn ông, tôi thấy lo cho cô ấy bởi nhiều khi những người đàn ông từng trải chỉ coi các cô gái trẻ như gia vị tô điểm cho bữa tiệc, chưa kể khoảng cách thế hệ sẽ gây ra nhiều mâu thuẫn trong mối quan hệ lâu dài” - anh Long nhận định.

Hoàng Kim

Ý kiến:

Tạo điều kiện chứ đừng ép buộc trẻ

Suy cho cùng, mọi sự áp đặt hay sắp xếp của cha mẹ đều xuất phát từ tình

yêu và kỳ vọng đối với con. Cha mẹ nào cũng muốn con mình khỏe mạnh, phát triển toàn diện, thành thạo nhiều kỹ năng để có bệ phóng vững chắc cho tương lai. Theo tôi, nếu con có khả năng và thật sự yêu thích, cha mẹ hãy tạo điều kiện, không nên ép buộc trẻ. Tôi rất muốn các con học đàn nhưng chỉ con gái tôi ham thích, còn con trai tôi không muốn nên tôi không ép. Trong khi đó, nhiều cha mẹ lại muốn con viết tiếp những ước mơ dang dở của mình bằng cách ép con học đủ các môn năng khiếu. Một số cha mẹ khác ép con học, tìm cơ hội cho con biểu diễn, lên báo, các chương trình truyền hình… do xuất phát từ khao khát được tự hào, được “nở mày nở mặt” vì con mà không quan tâm các cháu có thực sự muốn vậy hay không.

Đào tạo, phát triển tài năng cho con là mong muốn chính đáng nhưng đôi khi, cha mẹ đánh giá năng khiếu của con mình hoàn toàn cảm tính. Việc đó nên để chuyên gia, người có chuyên môn nhận định cho khách quan. Nếu con có năng khiếu thực sự và yêu thích, cha mẹ nên tạo điều kiện và đồng hành cùng con. Nhân đây, các bậc phụ huynh cũng cần hết sức tỉnh táo để lựa chọn cho con những địa chỉ đào tạo tài năng thật sự chất lượng và làm việc có tâm. Bởi lẽ, để chạy theo lợi nhuận, rất nhiều cơ sở tuyển sinh ồ ạt, bất chấp trẻ có năng khiếu thật sự hay không. Nếu không tỉnh táo, cha mẹ sẽ tốn kém tiền của cũng như thời gian.

Để hài hòa giữa kỳ vọng của cha mẹ và khả năng, mong muốn của con cái, trước hết, cha mẹ nên tôn trọng sở thích, nguyện vọng của con. Bởi dù có yêu thích, trẻ sẽ có những giai đoạn hưng phấn hay thoái trào, tùy độ tuổi cũng như sự thay đổi tâm sinh lý. Đó là lý do cha mẹ cần đồng hành, cùng con vượt qua những cung bậc cảm xúc lên xuống trong quá trình theo đuổi đam mê.

Tiến sĩ xã hội học Phạm Thị Thúy
- giảng viên Học viện Chính trị khu vực II

Trẻ em không phải công cụ để người lớn đạt tham vọng

Tôi ủng hộ việc cha mẹ tạo điều kiện cho con học các lớp năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển tài năng. Tuy nhiên, khi quyết định việc này, phụ huynh nên xem xét các yếu tố: con có tài năng và đam mê thật sự hay không và tiềm lực kinh tế gia đình có đủ đồng hành cùng con cả một hành trình dài. Tôi từng gặp nhiều trường hợp các bé rơi vào cảnh học hành dang dở do gia đình đột nhiên gặp biến cố dẫn đến suy thoái kinh tế, buộc phải cắt giảm các môn năng khiếu của con. Điều đó ít nhiều gây tâm lý tổn thương cho trẻ.

Tôi cũng chứng kiến nhiều trường hợp phụ huynh ép con “trưởng thành” sớm. Ở lứa tuổi trẻ còn hồn nhiên, muốn được cha mẹ gần gũi, hỏi han; muốn có thời gian vui chơi cùng bạn bè, cha mẹ lại đẩy con vào những khóa học không phù hợp lứa tuổi, đưa con đến những môi trường vượt quá tầm nhận thức và hiểu biết, ép con “chín” sớm để đạt được mục đích nhất định nào đó. Việc làm này chẳng khác nào khoác lên đôi vai bé nhỏ của trẻ tấm áo rộng, vô tình khiến trẻ phải gánh trách nhiệm trở thành người hiện thực hóa ước mơ của cha mẹ.

Việc hướng con theo đuổi tài năng không sai nhưng cách thực hiện lại là yếu tố quyết định. Danh tiếng và tiền bạc không thể quan trọng hơn tuổi thơ và sự phát triển lành mạnh của trẻ. Hãy để trẻ lớn lên trong niềm đam mê thực sự thay vì trở thành công cụ để đạt được tham vọng của người lớn.

Chuyên gia tư vấn tâm lý Phạm Hoàng Long

- Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam

Thích trò chuyện, chơi với mẹ hơn vùi đầu vào các lớp học thêm

Em nghĩ rằng trong mỗi đứa trẻ đều có đam mê. Có bạn mê chơi game; có bạn mê thú cưng; có bạn thích học hát, học múa, học vẽ, làm bánh, nấu ăn… Thật tốt nếu được cha mẹ động viên, ủng hộ vì những lớp học đó giúp chúng em được thư giãn và sáng tạo sau những giờ học căng thẳng.

Tuy nhiên, theo em, những môn học đó chỉ mang tính thư giãn, giải trí, không phải mục tiêu cuộc đời. Tụi em vẫn thích được tâm sự, trò chuyện, đi chơi, đi ăn, đi coi phim hay đi chọn sách cùng cha mẹ, anh chị em hơn là cả tuần vùi đầu vào hết lớp học này đến lớp học khác.

Sở thích của cha mẹ ảnh hưởng rất nhiều đến con. Chẳng hạn, mẹ em thích đọc sách, chơi đàn guitar, vì vậy, em tiếp xúc sớm với việc đọc sách do nhà có sẵn nhiều loại sách. Nhà em cũng có sẵn đàn và mẹ chính là cô giáo dạy đàn đầu tiên của em.

Nhờ đọc nhiều sách và quan sát công việc của mẹ, em sớm biết được sau này mình muốn trở thành người như thế nào. Đó mới là mục tiêu chính của em, còn vẽ hoặc học đàn chỉ là sở thích em thực hành lúc rảnh rỗi.

Em dự định sau khi hoàn thành mục tiêu chính mới đầu tư cho những năng khiếu bản thân yêu thích. Biết đâu các năng khiếu được rèn luyện đó sẽ giúp em có nguồn thu nhập thêm bên cạnh công việc chính em theo đuổi trong tương lai.

Em Nguyễn Minh Châu
- học sinh Trường THCS Lê Quý Đôn, TPHCM

Thiên Kim (ghi)

Nguồn: https://www.phunuonline.com.vn/bi-hai-chuyen-cha-me-ep-con-viet-ho-uoc-mo-a1551482.html