Phạm Thị Thúy alt="Tiến sĩ Phạm Thị Thúy" title="Tiến sĩ Phạm Thị Thúy"

Vòng lặp bạo lực

Từ Kiên Giang, chị N. một mình lặn lội lên TPHCM, tìm chuyên gia tư vấn tâm lý vì chị và bé con 3 tuổi liên tục bị chồng đánh. Chồng chị rất giỏi giang ngoài xã hội, kiếm nhiều tiền nhưng dễ nóng giận, hở ra là đánh vợ, đánh con, thậm chí đánh cả khách hàng, sếp, đồng nghiệp.

Nhận thấy có nhiều chi tiết phức tạp hơn còn ẩn dưới vấn đề, chuyên gia tư vấn yêu cầu gặp người chồng. Qua trao đổi, chuyên gia phát hiện bản thân anh B., chồng chị N. có rất nhiều tổn thương tâm lý thời thơ ấu: Khi anh B. 3 tuổi thì mẹ mất, hai tháng sau, bố lấy vợ sau. Ở cái tuổi lên 3, nỗi đau mẹ mất, không chấp nhận một người phụ nữ khác thay thế vị trí của mẹ, anh B. trở thành một đứa trẻ hỗn hào. Bố anh đánh anh rất nhiều, càng đánh anh lại càng lì và hung hăng. Sau này lớn lên, lấy vợ, cái lì và hung hăng trong anh dường như mất kiểm soát.

30 tuổi, chưa một mối tình, không dám kết hôn và sinh con là tình trạng của chị L. (ngụ TPHCM) khi sống trong gia đình có người mẹ bạo hành tài chính. Cha mẹ chị L. ly hôn khi chị 10 tuổi, mẹ lấy người chồng sau nhưng rồi cũng nhanh chóng tan vỡ lần 2 vì cái tính “gì cũng quản” của mẹ chị L. Cả tuổi thơ 2 chị em L. luôn phải giấu “quỹ đen” dù chỉ để mua bánh kẹo trong căn tin, xin tiền đóng học phí học cũng luôn trong trạng thái sợ hãi dù lúc này mẹ có thu nhập khá giả.

Chị L. nói: “Đến giờ 30 tuổi, nếu không nộp hết lương mẹ sẽ ra đường la ầm lên là chị đối xử tệ bạc. Nộp hết cho mẹ rồi thì đến cây kẹp tóc, bàn chải đều phải ngửa tay xin và đều bị nhiếc mắng”. Lý giải được lý do mẹ thích thao túng tài chính, thích được người khác lệ thuộc vì ông bà ngoại có hơn 10 người con, mẹ phải lớn lên và mưu sinh trong thời chiến rất cơ cực nên bị ám ảnh. Nhưng chị L. vẫn không giải thích nổi cách người mẹ ép con cái phải lệ thuộc kinh tế đến mức lương của chị nếu không “giấu để sống” thì nhà không có nổi 100.000 đồng đi chợ một ngày.

Theo TS Xã hội học, ThS Tâm lý Phạm Thị Thúy (giảng viên Học viện Hành chính quốc gia), trẻ em bị bạo hành bởi người thân trong gia đình sẽ định hình suy nghĩ và nhân cách theo hướng tiêu cực, như: nạn nhân sẽ trở thành kẻ bạo hành, lặp lại hành vi bạo lực này với người khác; nạn nhân trừng phạt bản thân (tự tử, tự hại) để thoát khỏi cuộc sống; người con sẽ thất vọng về người lớn, khó tiếp nhận sự dạy dỗ từ người lớn và sinh ra rối loạn nhân cách - hành vi, không biết đâu là đúng - sai khi trưởng thành; nạn nhân sẽ sống độc thân, không dám yêu, không dám lập gia đình vì sợ lặp lại cuộc đời cũ.

Việc bị bạo hành trong tuổi thơ ảnh hưởng đến cả suy nghĩ, tính cách khi trưởng thành nên thậm chí khi tách khỏi tác nhân bạo hành về mặt vật lý (dọn ra sống riêng, cha mẹ đã mất...), những ảnh hưởng tính cách, suy nghĩ vẫn ảnh hưởng đến cuộc đời nạn nhân. Nhiều người ý thức rất rõ mình sẽ thiết lập quan hệ hôn nhân với một đối tượng an toàn, nhưng tiềm thức đã học cách ứng xử cam chịu, phục tùng, ưu tiên nhu cầu của người khác hơn yêu thương bản thân… vốn để thích ứng với cuộc sống tuổi thơ, vô thức sẽ khiến họ dễ bị thu hút vào mối quan hệ với người có tính cách không lành mạnh như bạo lực, áp đặt, gia trưởng…

Đó là lý do “bánh xe bạo lực” cứ xoay từ đời này sang đời khác, nạn nhân của bạo hành bởi cha mẹ lặp lại và tiếp diễn hành vi bạo hành lên gia đình mình khi trưởng thành.

Tìm giải pháp chữa lành

Xã hội gán cho người sử dụng bạo lực như một phiền toái không thể thay đổi và cô lập, bỏ rơi thay vì hỗ trợ. Thế nhưng, chữa lành cho các “thủ phạm” vốn cũng là nạn nhân bị tổn thương là cách duy nhất phá bỏ vòng luẩn quẩn của “vòng tròn bạo lực” này.

Rất muốn giữ lại cuộc hôn nhân, anh B. cam kết thay đổi. Qua giải thích của chuyên gia tâm lý, chị N. cảm thông bởi nguồn gốc bạo lực ở chồng rất phức tạp: anh vừa là người có hành vi xấu, vừa là nạn nhân. Hai vợ chồng kiên trì tham gia các phiên tham vấn, tháo gỡ vướng mắc của anh B. về mẹ sau và hành vi bạo lực của bố với anh khi còn nhỏ. Trước đây, khi chồng đánh vợ, đánh con, chị N. “chiến tới cùng”, rồi cảm thấy đau đớn, nhục nhã, thù hận. Giờ, những khi chồng chưa kiểm soát được cảm xúc, chị lựa lời xoa dịu, thông cảm và bao dung. Cả hai cùng kiên trì, nỗ lực, hiểu cảm xúc của nhau nhiều hơn. Anh chồng bớt “lên cơn”, dần trút bỏ mặc cảm, tự trách mình là “thằng tệ bạc”. Cũng từ sự kiên nhẫn, chia sẻ của vợ, anh B. dần hiểu ra, tha thứ cho bố và cả người mẹ sau, bởi suy cho cùng, bà không có lỗi gì.

Theo TS Phạm Thị Thúy, với trường hợp tệ nhất, khi cảm thấy không còn cách nào để thay đổi hoàn cảnh, đặc biệt khi yếu tố quyết định là người gây bạo lực không muốn thay đổi, cách tốt nhất là nên rời đi.

Trường hợp chị C. (50 tuổi, ngụ TPHCM) muốn giữ lại gia đình cho các con, gần 20 năm chờ con khôn lớn, con vào đại học rồi mới dám ly hôn chồng, kết thúc chuỗi ngày sống trong bạo lực. Từ ngày sống một mình, chị thấy nhẹ nhàng, thanh thản vô cùng, thấy sức khỏe mình tốt hơn. Bất ngờ nhất, người con trai tâm sự với chị: “Thấy bố hay đánh mẹ, từ nhỏ con đã muốn mẹ bỏ bố. Mẹ càng cố níu kéo, chịu đựng vì con, con càng thêm khổ sở và ghét bố. Mẹ quyết định ly hôn là vừa giải thoát cho mẹ, vừa cứu tụi con”.

LTS: Hiện nay, số lượng học sinh gặp vấn đề về tâm lý, trầm cảm, rối loạn tâm thần… ngày càng có xu hướng gia tăng. Để hỗ trợ và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh tốt hơn, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT quy định mỗi trường (từ cấp tiểu học đến THPT) đều có một vị trí việc làm về tư vấn tâm lý cho học sinh.

“Trẻ em hiện nay như nồi áp suất cần được xả van” - TS Phạm Thị Thuý, Học viện Hành chính Quốc gia Phân viện tại TP.HCM nhấn mạnh.

Cô đơn trong chính nhà mình

Bà Thúy dẫn sự việc một học sinh (HS) lớp 8 vừa nói vừa khóc trong một diễn đàn được tổ chức tại Bình Dương mới đây. Em chia sẻ rất hiếm gặp ba mẹ vì khi em chưa dậy ba mẹ đã đi làm, khuya ba mẹ về em đã vào giấc. Bởi vậy, em hầu như không nhận được sự quan tâm, nếu có thì lại là những lời la mắng, cấm không được thế này, thế kia.

“Đây chính là biểu hiện của mất kết nối với gia đình thời gian dài khiến em ấy buồn và khóc nức nở trước đám đông. Đáng nói, đây không phải nỗi buồn nhất thời của con nhưng ba mẹ em không hề hay biết” – bà Thúy nêu.

Theo Ths-BS Nguyễn Quốc Cường, khoa Tâm lý (Bệnh viện Nhi đồng 2, TP.HCM), trong khoảng 20.000 lượt khám tâm lý hàng năm tại đây thì nhóm trẻ dưới 6 tuổi và độ tuổi tiểu học chiếm hơn 70%. Tỉ lệ trẻ ở nhóm tuổi lớn hơn gặp các vấn đề về rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu, stress… cũng được ghi nhận tăng dần qua các năm.

“Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Một là cha mẹ quá kỳ vọng vào con cái khiến trẻ căng thẳng, mệt mỏi quá sức. Hai là trẻ tự tạo áp lực lên bản thân khi muốn là người vượt trội, không thua bạn kém bè. Ba là những mâu thuẫn ngấm ngầm, dồn nén với thầy cô khi bị trách phạt, đối xử thiếu công bằng, bị bè bạn tẩy chay… làm trẻ khủng hoảng” – BS Cường nói.

Cũng theo BS Cường, khi đến khám tại bệnh viện, đa số trẻ đã xuất hiện dấu hiệu báo động, cần được hỗ trợ, tư vấn tâm lý. Một số trẻ ở mức độ nặng, buộc phải điều trị tâm lý kết hợp với thuốc tâm thần.

“Không ít cha mẹ đã sai lầm khi cho rằng các vấn đề tâm lý trẻ gặp phải chỉ là chuyện nhỏ, không đáng lo ngại. Có người còn nói bệnh tâm lý – tâm thần phải là khi trẻ có tình trạng rối loạn nào đó nặng nề, rõ rệt. Vì vậy, trẻ khi được đưa đến bệnh viện thì đa số đã trong tình trạng đáng báo động” – BS Cường thông tin thêm.

Học sinh gặp vấn đề tâm lý tăng sau COVID-19

Tại các trường học ở TP.HCM, tình trạng học sinh gặp vấn đề về tâm lý khá nhiều, đặc biệt sau đại dịch COVID-19 đến nay.

Lãnh đạo một trường THPT tại quận trung tâm TP bày tỏ lo lắng do từ sau dịch COVID-19, học sinh của trường gặp vấn đề tâm lý ngày càng tăng. Trong đó, một vài em bị hoang tưởng, thậm chí có em từng nuôi ý định tự tử, nhảy lầu. Có em suýt gây hại cho bạn, may mà trường phát hiện kịp và làm việc với gia đình để đưa em đi hỗ trợ tâm lý.

Sau dịch COVID-19, chỉ tính riêng số lượng bệnh nhi đến Bệnh viện Nhi đồng 2 khám do các rối loạn tâm lý chung cũng như các vấn đề tâm lý liên quan đến áp lực học tập tăng từ 10-20% so với trước đó.

“Học sinh gặp vấn đề về tâm lý rất cần sự hỗ trợ kịp thời của chuyên gia tâm lý, tiếc là trường không có bộ phận này. Giáo viên chủ nhiệm, bộ môn thì công việc chuyên môn đã chiếm hầu hết thời gian…” - vị này chia sẻ.

Đồng quan điểm, ông Phạm Đăng Khoa, Trưởng phòng GD&ĐT quận 3, thừa nhận học sinh ngày nay gặp nhiều áp lực trong cuộc sống và học tập. Các em rất cần được người khác lắng nghe, chia sẻ và cho lời khuyên, tư vấn tâm lý để vượt qua khó khăn.

“Các trường cần thiết phải có chuyên gia tâm lý chuyên nghiệp để tham mưu cho Ban giám hiệu về chăm sóc sức khỏe tinh thần học sinh. Tuy nhiên, cái khó là không phải trường nào cũng xây dựng được phòng tư vấn tâm lý cũng như có chuyên gia tâm lý chuyên nghiệp” – ông Khoa nhấn mạnh.

Bà Đỗ Thị Việt Phương, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Võ Trường Toản (quận 12), cũng nhận xét học sinh gặp vấn đề về tâm lý ngày càng nhiều.

“Tại diễn đàn đối thoại giữa BS và ban giám hiệu trường đầu năm nay, có một HS muốn phát biểu nhưng cách diễn đạt rất có vấn đề. Làm việc với phụ huynh tôi được biết em bị rối loạn tâm lý. Một em khác xung phong ý kiến song lại không biết bày tỏ cảm xúc thế nào” – bà Phương dẫn chứng.

Lãnh đạo trường sau đó đã họp và quyết định thành lập ngay tổ tư vấn tâm lý gồm năm người để hỗ trợ học sinh vào tháng 11-2023. Đến tháng 1-2024, tổ đã hỗ trợ được 43 học sinh gặp các vấn đề tâm lý. Theo bà Phương, con số này không phải nhỏ.

Những ngày vừa qua, một phụ huynh có bài đăng trên mạng xã hội (MXH) phản ánh việc con gái đang học lớp 11 được giao đọc tác phẩm Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian và cho rằng tác phẩm này có "ngôn từ đồi truỵ, nhớp nhúa, nội dung khiêu dâm", do đó không phù hợp cho học sinh đã nhận được sự quan tâm của đông đảo cư dân mạng.

PLO đã có buổi trò chuyện với TS Phạm Thị Thúy, chuyên viên tham vấn tâm lý (hiện đang công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia TP.HCM) xoay quanh vấn đề đang được quan tâm.

. Phóng viên: Từ câu chuyện giáo viên đưa tác phẩm Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian vào môi trường học cho học sinh lớp 11 gây nên tranh cãi, là một chuyên viên cứu tâm lý chị nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

+ TS Phạm Thị Thuý: Với cá nhân tôi, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian là một tác phẩm hay. Nhận xét này không phải dựa trên đánh giá của Hội đồng sách, mà bởi tôi đã đọc tác phẩm nay vào năm 2023 và thấy sách hay, có nhiều thông điệp nhân văn, tôi đã xúc động sau khi đọc xong và khá thích tác phẩm này.

Nhưng có một số trang trong tác phẩm này được phụ huynh phản hồi không đồng tình thì không phải là vô lý, vì nó không phù hợp với văn hoá, rằng chuyện tình dục không nên viết một cách mô tả thực như vậy, nhất là sách cho học sinh đọc. Điều đó khiến nhiều người mặc định nó giống như sách 18+, sẽ gây ra phản cảm với cộng đồng.

Vì vậy giáo viên cần phải xem xét kỹ nên giới thiệu sách này cho các học sinh như thế nào, hướng dẫn đọc và định hướng nội dung đem đến cho người đọc là gì? Nếu chỉ đơn thuần nhìn vào tác phẩm, vài trang sách để phán xét thì khá… oan cho tác phẩm.

. Vai trò của giáo viên trong việc giúp học sinh tiếp cận sách một cách phù hợp hơn là vấn đề cấp thiết hiện nay?

+ Đây là một vấn đề rất cấp thiết. Thứ nhất chúng ta vừa mới qua Ngày sách và văn hoá đọc, chúng ta quá cần lan toả văn hoá đọc, nhất là cho các bạn học sinh. Riêng với việc giáo viên đưa tác phẩm từ bên ngoài giới thiệu cho các em học sinh đọc là một hành động đáng khuyến khích.

Giáo viên khám phá những tác phẩm hay đưa vào cho học sinh tham khảo thì đó là một biện pháp tốt, khích lệ văn hoá đọc, giúp cho người học mở mang thêm tri thức, sự hiểu biết, cho nên đây là một điều nên làm. Tuy nhiên khi giới thiệu đến học sinh, giáo viên phải đọc kỹ để xem là có vấn đề gì cần cân nhắc thêm phạm vi ảnh hưởng.

Nếu một người giáo viên quan tâm đến văn hoá của người Việt Nam thì sẽ rất thận trọng khi đem tác phẩm Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian vào chương trình học. Thực tế trong văn hóa của số đông người Việt vấn đề tình dục, LGBT, tình dục giữa những người LGBT còn nhiều định kiến.

Trước hết giáo viên cần xem là các em được giáo dục giới tính đầy đủ chưa; các em nghĩ như thế nào về tình dục, về LGBT? Nếu trước khi đọc tác phẩm các em chưa được định hướng rõ ràng về tình yêu tình dục trong các chương trình giáo dục về giới tính thì tôi nghĩ rằng hơi vội vàng.

Đồng thời, cần phải xem chương trình dạy văn của chúng ta có đồng bộ với chương trình khác của trường hay không. Cụ thể ở đây là chương trình giáo dục giới tính của nhà trường.

Khi giáo viên đưa các tác phẩm văn học vào cho học sinh đọc, nhà trường cũng nên có một bộ phận chuyên môn như tổ bộ môn để thẩm định tác phẩm đó và chọn ra danh mục các tác phẩm phù hợp hữu ích để giới thiệu đến cho học sinh chứ không nên để giáo viên đem vào một cách tự phát.

Bên cạnh đó, khi đem một tác phẩm đến cho học sinh thì phải có định hướng đọc, phải giải thích và chỉ ra cái hay cái đẹp của tác phẩm đó đã được đánh giá ra sao, nhằm gợi mở và định hướng cũng như cho các em cơ hội để chia sẻ, thuyết trình về tác phẩm đó theo cách hiểu của mình….

Cá nhân tôi cho rằng tác phẩm này hoàn toàn có thể đưa vào danh mục sách đọc cho học sinh trung học phổ thông nếu có hướng dẫn từ giáo viên và các em cần có chương trình giáo dục giới tính, tình yêu, tình dục trước đó.

. Phụ huynh bức xúc cho rằng tác phẩm không phù hợp nhưng nhiều người lại cho rằng điều quan trọng hơn là đồng hành, hướng dẫn phân tích cho con. Chị nghĩ như thế nào về điều này?

+ Tôi cho rằng vai trò của phụ huynh nên đồng hành phối hợp cùng nhà trường, giáo viên để dạy cho con mình. Nếu trước một sự việc mà đã tiếp cận vấn đề theo hướng chống đối, phê phán tiêu cực thì họ sẽ có những phản ứng tiêu cực.

Cho nên phụ huynh cần tin tưởng nhà trường, giáo viên và mình phải là người lùi lại để xem cuốn sách này có đúng là có vấn đề với con mình không? Nếu đánh giá hãy đánh giá khách quan, trao đổi với con, tìm hiểu con mình đọc sách đó như thế nào, nó nghĩ gì về nội dung của những trang sách đó hoặc con mình được giáo viên hướng dẫn và giao nhiệm vụ gì trong việc đọc tác phẩm này, tức phụ huynh cần tìm hiểu kỹ vấn đề đã rồi mới lên tiếng.

Theo quan sát của tôi qua công việc tham vấn và trò chuyện với học sinh của nhiều trường, học trò ở thế hệ bây giờ các em đọc và hiểu biết sớm các vấn đề tình dục, LGBT...hơn chúng ta ngày trước, quan điểm của các em về các chủ đề này cũng đa chiều hơn, cởi mở hơn các thế hệ cha mẹ ông bà. Vì vậy xin cha mẹ đừng lấy lăng kính của bố mẹ cách đây 20 năm mà áp đặt vào lăng kính của các con bây giờ...

Đọc những bức xúc của phụ huynh thì tôi tôn trọng cảm xúc của họ, tôi cũng là một người mẹ nên hiểu ba mẹ muốn bảo vệ con mình. Nhưng có lẽ phản hồi của họ lại dựa trên cảm xúc chủ quan và định kiến cá nhân về những trang sách đó.

Thậm chí có ý kiến lo ngại phụ huynh này đã đọc hết tác phẩm chưa, nếu đọc hết tác phẩm có lẽ họ sẽ không bức xúc nhiều đến như vậy. Tất nhiên phụ huynh có quyền hình thành quan điểm riêng liên quan đến tác phẩm này, họ có quyền phản đối việc giáo viên đưa tác phẩm này cho con họ đọc nhưng cần dựa trên tinh thần trao đổi thẳng thắn với giáo viên, với nhà trường khi đã tìm hiểu kỹ tác phẩm, tác giả và cách giáo viên hướng dẫn học sinh đọc.

TS Phạm Thị Thúy, Chuyên viên tham vấn tâm lý

. Vậy chị có nghĩ tôn trọng quyền đọc của con là vấn đề cần được quan tâm và cân nhắc?

+ Tôn trọng quyền đọc của con là điều nên làm và mỗi đứa trẻ sẽ có nhu cầu và sở thích đọc khác nhau. Chúng ta có thể định hướng, giới thiệu những quyển sách hay nhưng con đọc gì là quyền lựa chọn của con, nhất là khi con trên 16 tuổi.

Chúng ta hãy dạy con cách đọc từ bé để khi lớn lên các con có thói quen tốt hình thành văn hóa đọc, biết cách chọn sách, thưởng thức sách, học hỏi và vận dụng tri thức từ sách vào cuộc sống… chứ không phải lớn lên mình ép con đọc sách này, không cho đọc sách kia.

Do đó, tôn trọng quyền đọc của con là điều ba mẹ cần cân nhắc và ý thức được. Muốn làm được như vậy, muốn có hiệu quả tích cực thì phải định hướng về văn hoá đọc từ bé cho các con.

. Có một vấn đề cũng rất được quan tâm, rằng dù với mục đích nào thì việc đưa vấn đề của con ở trường lớp trên MXH đã trở thành con dao hai lưỡi. Chị suy nghĩ gì về vấn đề này?

+ Nếu cha mẹ đưa chuyện của con lên MXH mà không giữ gìn sự bảo mật, tính riêng tư trong vấn đề của con thì rất nguy hiểm.

Có thể lúc đầu, phụ huynh chỉ nghĩ mình phát biểu một cách bức xúc lên MXH của cá nhân mình nhưng bây giờ nó đã trở thành của cả xã hội. Ai cũng biết vấn đề đó sẽ ảnh hưởng đến uy tín của trường, giáo viên đặc biệt là tâm lý của con mình… Có lẽ phụ huynh này cũng không lường trước được chuyện lại lớn đến như vậy, đấy là sự nguy hiểm cho con của chúng ta.

Do đó phụ huynh phải có một bước lùi, tìm hiểu lắng nghe nhiều bên, và cần nghĩ đến hậu quả lâu dài, sự tác động đến con mình để cân nhắc kỹ cách lên tiếng để bảo vệ con.

Tôi mong sẽ không có ai đưa thông tin riêng tư liên quan đến nhà trường, phụ huynh, hay em học sinh trong câu chuyện này lên truyền thông nữa để đảm bảo tính riêng tư cũng an toàn cho trẻ.

. Xin cảm ơn chị!

Nguồn: https://plo.vn/mot-thoang-ta-ruc-ro-o-nhan-gian-cho-hoc-sinh-thpt-doc-duoc-neu-post789014.html

Chúng ta đang hướng đến xây dựng tổ chức hạnh phúc để xây dựng quốc gia hạnh phúc. Tổ chức hạnh phúc là khi con người làm việc cũng như những người có liên quan đến tổ chức đó cảm nhận được hạnh phúc. Và họ chỉ hạnh phúc khi ở môi trường văn hóa tổ chức đó có sự tôn trọng; đây là sự thể hiện văn hóa cá nhân, văn hóa tổ chức quan trọng nhất.

Sự việc xảy ra tại Công ty CP Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam gây xôn xao dư luận những ngày vừa qua đã cho thấy có vấn đề bất ổn trong việc tôn trọng cảm xúc, nhân phẩm của nhân viên, tôn trọng quyền tự do thân thể, ngay tại một nơi làm văn hóa.

Không những thế, trong câu chuyện này còn có cả sự thiếu tôn trọng khách hàng, những bạn đọc thân thiết khi đơn vị này im lặng kéo dài trước những thông tin nghi vấn và thậm chí còn thiếu chân thành khi đưa ra một lá thư xin lỗi lúc nửa đêm với những lời lẽ bao biện, thoái thác trách nhiệm của người đang bị nghi ngờ. Rất may, sau đó, Nhã Nam đã chính thức thông báo tạm đình chỉ công việc của người đang bị tình nghi quấy rối tình dục và gửi lời xin lỗi đến những người liên quan, đến bạn đọc. Tuy chậm trễ nhưng ít nhất đây cũng là động thái nên làm để bảo vệ uy tín, văn hóa tổ chức của một công ty xây dựng và phát triển trong lãnh vực văn hóa như Nhã Nam.

Sự việc này như lời nhắc cho những ai có nhận thức sai, thiếu về quấy rối tình dục. Qua vụ việc, chúng ta thấy nguyên nhân xử lý sự việc chậm do nhiều lãnh đạo của Nhã Nam, và cả nhiều người trong xã hội chúng ta hiện vẫn đánh giá chưa đầy đủ về thế nào là quấy rối tình dục và hậu quả của nó.

Nhiều người từng cho rằng đùa giỡn chút, bày tỏ cảm xúc với người khác, nhất là với phái nữ một cách thoải mái mà không cần biết họ có đồng thuận không, là bình thường theo nghĩa “làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu”. Chúng ta thấy trên bàn nhậu, người ta có thể đem những câu đùa giỡn khiếm nhã để mua vui trước mặt phụ nữ. Đó luôn là những hành động không tôn trọng người khác, quấy rối tình dục người khác bằng lời nói.

Dĩ nhiên, xây dựng môi trường văn hóa không chỉ là lời nói mà hơn cả là thể hiện trong chính cách ứng xử văn hóa, cách sống có văn hóa của người đứng đầu và tất cả nhân viên trong tổ chức. Đây là một quá trình dài vun bồi các giá trị văn hóa xuyên suốt, thống nhất trong các thế hệ lãnh đạo, thế hệ nhân viên của tổ chức đó. Quá trình này đòi hỏi sự nỗ lực kiên trì sống lương thiện, làm việc tử tế của mọi thành viên nhằm hướng tới tạo giá trị tốt đẹp cho cộng đồng thông qua các sản phẩm của tổ chức. Chỉ cần một hành động, lời nói phản văn hóa như cách hành xử của một cá nhân như ở Nhã Nam vừa qua có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề, sự mất niềm tin nơi bạn đọc, nơi những tác giả đã và đang cộng tác, trên hết đó là công chúng cả nước...

Bao nỗ lực xây dựng thương hiệu văn hóa sẽ bị phá hủy chỉ vì văn hóa tổ chức này có thể bị đánh đồng với người lãnh đạo thiếu văn hóa. Thậm chí trong trường hợp này, hành động mà cá nhân tự cho là “quan tâm, quý mến” với nhân viên nữ có thể là hành động vi phạm pháp luật, nếu cơ quan điều tra kết luận lãnh đạo đó đã có hành vi quấy rối tình dục. Công chúng mong muốn sự việc này sẽ được điều tra làm rõ mức độ trách nhiệm của các bên liên quan và kết luận điều tra cần được Nhã Nam sớm công khai cho mọi người được rõ.

Có như vậy, văn hóa tổ chức của một đơn vị sẽ được duy trì, thể hiện sự chính trực và minh bạch. Cá nhân ai sai không thể làm xấu văn hóa tổ chức nếu tổ chức đó có những ứng xử phù hợp trong xử lý sự việc. Đây không chỉ là vấn đề xử lý khủng hoảng truyền thông để bảo vệ thương hiệu mà còn để lấy lại niềm tin của công chúng với một tổ chức làm văn hóa, tạo ra những sản phẩm văn hóa như Nhã Nam nói riêng và là bài học kinh nghiệm cho các tổ chức khác nói chung.

TS PHẠM THỊ THÚY

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/van-hoa-to-chuc-va-su-ton-trong-post736300.html